W opisanej sytuacji nie ma Pani żadnych obowiązków wobec nadawcy niezamówionej przesyłki. Art. 5 Ustawy z 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta przewiduje, że spełnienie świadczenia niezamówionego przez konsumenta następuje na ryzyko przedsiębiorcy i nie nakłada na konsumenta żadnych zobowiązań. Brak odpowiedzi konsumenta na niezamówione świadczenie nie stanowi zgody na zawarcie umowy.
Według art. 22 Kodeksu cywilnego, za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Jak stwierdził Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 29 marca 2022 r. sygn. akt: VI ACa 1034/20, status konsumenta zachowuje nawet taka osoba fizyczna, która co prawda prowadzi działalność gospodarczą, ale dokonuje czynności co najwyżej pośrednio związanej z taką działalnością. Samo rozpoczęcie prowadzenia działalności gospodarczej co do zasady nie pozbawia zatem poszukującego ochrony statutu konsumenta, dodatkowo utrata takiego statusu możliwa jest jedynie wówczas, gdy kwestionowana czynność związana jest w sposób bezpośredni (i wyłącznie taki) z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Konsument nie musi płacić za niezamówione przedmioty, ani ich przechowywać. Przedsiębiorca nie może domagać się od konsumenta, aby ten odesłał mu przedmioty otrzymane w ramach niezamówionego świadczenia lub pokrył koszty związane z przesyłką zwrotną.
Żądanie natychmiastowej lub odroczonej zapłaty za produkty bądź zwrotu lub przechowania produktów, które zostały dostarczone przez przedsiębiorcę, ale nie zostały zamówione przez konsumenta, znajduje się na czarnej liście agresywnych praktyk rynkowych zawartej w art. 9 pkt 6 Ustawy z 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Takie postępowanie przedsiębiorcy w każdych okolicznościach traktuje się jako nieuczciwą praktykę rynkową, ponieważ prowadzi do wymuszeń w stosunku do konsumentów przez stworzenie pozoru istnienia zobowiązania i obowiązku poniesienia przez konsumenta pewnych kosztów.
Zgodnie z art. 3 tej Ustawy, stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych jest zakazane. Natomiast za stosowanie agresywnej praktyki rynkowej – w myśl art. 15 ust. 1 – grozi kara grzywny. Orzekanie następuje w trybie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Ściganie tego wykroczenia odbywa się na żądanie pokrzywdzonego.
Art. 24 ust. 1 Ustawy z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów przewiduje, że zakazane jest też stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami zachowanie przedsiębiorcy. Stosowanie przez przedsiębiorcę nieuczciwej (w tym agresywnej) praktyki rynkowej stanowi naruszenie zbiorowych interesów konsumentów. Rodzi po stronie przedsiębiorcy odpowiedzialność administracyjnoprawną i może skutkować m.in. wymierzeniem kary przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Alicja Moroz
