Podczas konferencji prasowej, która odbyła się 14 października ub.r. w Pałacu Mała Wieś w Belsku Dużym podsumowano pewien etap działań mających na celu nadanie polskiemu sadownictwu właściwego kierunku rozwoju.
Promocja konsumpcji owoców i warzywa, czy o co chodzi w idei Core Team
Projekt „Core Team – promocja konsumpcji owoców i warzyw i forum współpracy sektora” realizowany jest przez agencję strategiczną INSPIRE smarter branding dla Krajowego Związku Grup Producentów Owoców i Warzyw. Zadanie finansowane jest ze środków Funduszu Promocji Owoców i Warzyw.
Core Team to forum współpracy liderów sektora owoców i warzyw – przedstawicieli organizacji branżowych, firm handlowych, doradztwa i świata nauki. Uczestnicy tego projektu postawili sobie za cel opracowanie planu rozwoju sektora i współpracy przy realizacji wspólnie zdefiniowanych inicjatyw. Prace rozpoczęły się w maju 2021 r.
Inicjatywy projektu Core Team
W określeniu priorytetowych inicjatyw strategicznych projektu Core Team wzięło udział 34 przedstawicieli podmiotów branżowych. Każda z tych inicjatyw – a jest ich dziewięć – ma ściśle określone cele, oczekiwane korzyści i koncepcję realizacji.
1. Upowszechnienie w branży idei produkcji zrównoważonej - Lider zespołu: dr Mirosław Korzeniowski
Jednym z czołowych tematów dyskusji branżowych jest sprostanie wymogom politycznych inicjatyw Komisji Europejskiej, a zwłaszcza Zielonego Ładu i powiązanych z nim strategii „Od pola do stołu” czy bioróżnorodności. – Słyszałem takie powiedzenie, że Zielony Ład jest jak yeti – wszyscy o nim słyszeli, ale nikt nie widział – mówi M. Korzeniowski. Tu pojawia się rola pierwszej z inicjatyw – oswojenie sektora z nieuniknionymi zmianami, które wiążą się ze zwiększeniem udziału produkcji zrównoważonej i przypisaniem nowych zadań dla ogrodnictwa, takich jak działania prośrodowiskowe w ramach ekoschematów.
Za działania priorytetowe w tym zakresie zespół Core Team przyjął upowszechnienie wśród producentów i konsumentów owoców i warzyw idei produkcji zrównoważonej oraz lepsze zrozumienie strategii Zielonego Ładu. Realizacja tych działań obejmuje również współpracę ekspercką ze środowiskami opiniotwórczymi i decyzyjnymi, środowiskiem naukowym, organizacjami pozarządowymi, administracją publiczną i branżą nowych technologii.
Wśród korzyści dla branży ogrodniczej płynących z powyższych działań wymienia się m.in. lepszą integrację środowiska czy efektywniejsze wykorzystanie funduszy unijnych.
W efekcie tej inicjatywy Core Team ma stać się centrum kompetencji, zapewniając powszechną i praktyczną informację na temat produkcji zrównoważonej, ekoschematów, Zielonego Ładu i nowej WPR.
2. Opracowanie założeń projektu cyfrowego zbierania danych branżowych - Lider zespołu: Adam Paradowski
Zadaniem tej inicjatywy, która obecnie jest poświęcona tylko jabłku, jest uporządkowanie informacji na temat wielkości produkcji, struktury odmianowej w podziałem na deser, przemysł, eksport i konsumpcję w kraju.
Wzorem innych krajów europejskich twórcy tego projektu chcą utworzyć bazę rzetelnych danych bazowych na temat wolumenu produkcji nie tylko całościowej, lecz także stanu zapasów. Tymczasem, jak podaje koordynator tej inicjatywy, mimo że jesteśmy jednym ze światowych liderów w produkcji jabłek, ich eksporcie oraz produkcji koncentratu jabłkowego, dane na temat polskiej produkcji tych owoców są bardzo rozbieżne – wg GUS na początku lipca ub.r. zebraliśmy 3,6 mln ton, a wg WAPA – 4,2 mln ton! Bardziej sprecyzowane, bliższe stanu faktycznego dane o wielkości zbiorów mogłyby skutecznie wpłynąć na stabilizację sytuacji na rynku jabłek.
Jak zaznaczają członkowie zespołu, nie jest to łatwe zadanie – nie tylko ze względu na brak efektywnych mechanizmów zbierania danych, ale przede wszystkim z powodu rozdrobnienia produkcji i braku zorganizowania branży. Dodatkową trudnością jest konieczność oceny nie tylko wielkości samych zbiorów w danym sezonie, lecz także uwzględnienia podziału na poszczególne odmiany.
Wyzwaniem jest też kontrola stanu zapasów w odstępach miesięcznych, również z podziałem na poszczególne odmiany. W tej kwestii też zdarzają się duże rozbieżności między tym, co regularnie podaje GUS a raportami Towarzystwa Rozwoju Sadów Karłowych.
Celem projektu jest więc zbudowanie spójnego systemu gromadzenia i raportowania danych o zbiorach i zapasach jabłek, a także o strukturze odmianowej i bazie przechowalniczej.
Efektem realizacji tego odważnego projektu ma być: stabilizacja rynku oraz rentowności produkcji, możliwość planowania długoterminowego i określenia kierunków rozwoju sektora. Zespół liczy też na poprawę wizerunku sektora, spójne komunikowanie na zewnątrz informacji na temat naszych prognoz i stanu faktycznego oraz na lepsze dostosowanie produkcji do wymogów rynku i wykorzystaniem mechanizmów unijnych. Ponadto inicjatywa ma stworzyć możliwości reagowania w sytuacjach kryzysowych i kreowania rynku, albowiem nowa baza danych będzie mogła być punktem wyjścia do zbudowania strategii rozwoju sektora.
Założenia projektu są bardzo ambitne, tym bardziej, że ma go cechować niezależność, niosąc jednakowe wartości dla wszystkich ogniw łańcucha dostaw. Jak sami członkowie zespołu przyznają, największym wyzwaniem będzie próba zmiany mentalności, tak by niechęć do dzielenia się swoimi danymi zamienić na język korzyści.
3. Plan podniesienia konsumpcji krajowej jabłek - Lider zespołu: Maciej Majewski
Bez wątpienia branża potrzebuje konkretnych działań ukierunkowanych na zwiększenie spożycia warzyw i owoców. Powinny one obejmować zarówno akcje promocyjne, jak i wdrażanie rozwiązań wpływających na postawy producentów, sieci handlowych i konsumentów. To kompleksowe podejście to główne założenie trzeciej inicjatywy Core Team.
Jej twórcy uznali, że podnoszenie spożycia musi iść równolegle ze standaryzacją – zapewnieniem odpowiedniej jakości i bezpieczeństwa procesów produkcji.
Co za tym idzie, zmianie powinien ulec sam charakter produkcji owoców. – Najprościej wytłumaczyć to na przykładzie producentów jabłek. Obecnie zdecydowana większość sadowników skupia się na produkcji tzw. jabłek deserowych. Finalnie okazuje się jednak, że część z nich nie spełnia wymogów sieci handlowych i owoce te muszą być traktowane jak jabłka przemysłowe, które służą m.in. do produkcji soków. Chodzi tu nie o ich jakość wewnętrzną, ale o kształt, twardość czy kolor – informuje M. Majewski – Zdajemy sobie sprawę, że sadownicy podejmują bardzo dużo starań, jeżeli chodzi o wyprodukowanie owoców wysokiej jakości, ale na jakość mają również wpływ dalsze etapy dystrybucji. Musimy więc zastanowić się nad całym łańcuchem i wszędzie tam, gdzie tomożliwe, o tą jakość zadbać.
Celem nadrzędnym tego projektu jest więc wzrost konsumpcji jabłek, a celami szczegółowymi m.in.: podniesienie jakości produkcji, ustanowienie standardów, specjalizacja sadów.
Wśród spodziewanych korzyści autorzy inicjatywy wymieniają m.in. poprawę zdrowotności Polaków, wizerunku branży i samego produktu. Liczą też na zwiększenie opłacalności produkcji, ujednolicenie standardów, a co się z tym wiąże – satysfakcję producenta i konsumenta. – Aby osiągnąć te cele, cała branża powinna przyjąć zgodne stanowisko w wypracowaniu strategii dotyczącej jakości i współpracy w łańcuchu dostaw – podkreśla lider zespołu.
4. Program spójnego marketingu jabłka w kraju i za granicą - Lider zespołu: Paulina Kopeć
Jest to projekt specyficzny dla jabłka – owocu, który w Polsce ma najsilniejszą, a zarazem najbardziej rozdrobnioną (5–6 równoległych kampanii, które ze sobą nie współgrają) promocję w kraju.
Celem nadrzędnym projektu jest wzrost sprzedaży polskich jabłek ilościowo i wartościowo. – Aby go osiągnąć należy na każdym kroku wpływać na zwiększenie konkurencyjności polskiego sadownictwa. Pomoże nam w tym synergia działań marketingowych w kraju i zagranicą, aby te jabłka były marką samą w sobie, kojarzoną z wysoką jakością, różnorodnością odmian, smaków, miejscem ich produkcji – mówi liderka zespołu. I dodaje:– Chcemy, żeby do hasła „polskie jabłka” nie trzeba było już nic więcej dodawać.
Członkowie zespołu spodziewają się, że wskutek tych działań nastąpi zmiana wizerunku w kierunku pozytywnych skojarzeń z Polską oraz ogólna poprawa wizerunku lokalnie i na zewnątrz. Co za tym idzie, spodziewany jest też wzrost sprzedaży jakościowej, wyższa rentowność, stabilniejszy biznes, a także mniejsze uzależnienie od fluktuacji ilości produkcji, wzrost wartości produktu.
Kluczowe w tej strategii jest, aby utworzyć jeden ośrodek – centrum czuwające nad spójnością marketingu jabłka, koordynujące te działania, ośrodek, który będzie wiarygodny i reprezentowany dla środowiska. – Warto przy tym szukać inspiracji – korzystać z doświadczeń marketingowych polskich oraz międzynarodowych liderów lub innych branż – mówi P. Kopeć.
5. Promocja postaw i dobrych praktyk produkcyjnych i handlowych - Lider zespołu: obecnie brak
Projekt ten ma skłonić producentów do przyjrzenia się aspektom ekonomicznym, sprzedaży poprzedzającej produkcję, modelom współpracy i konsolidacji handlowej – wypracowaniu wspólnej narracji i zestawu danych, które kształtowałyby opinie na temat sektora.
Celem tego projektu jest uporządkowanie rynku na każdym etapie obrotu, ukształtowanie świadomości, że musimy wyprodukować towar odpowiedniej i stabilnej jakości. To wszystko dąży do zbudowania zaufania w łańcuchu dostaw, podniesienie wiarygodności kolejnych jego ogniw (producent, sprzedawca, konsument).
Mówiąc o korzyściach tego przedsięwzięcia, na pierwszym miejscu wymienia się stabilizację produkcji z godziwym rozkładem zysków i ryzyk na każdym etapie produkcji i obrotu, dającym możliwość planowania i inwestowania. Ważna jest też poprawa jakości produktu i jego postrzegania przez finalnych konsumentów.
W osiągnięciu tych założeń konieczne będą standaryzacja produkcji i praca wewnątrz stowarzyszeń (wzorem innych państw europejskich) polegająca m.in. na opisaniu łańcucha odpowiedzialności, stworzeniu prostych mechanizmów kontrolnych (np. z ramienia aparatu państwa lub z wykorzystaniem mechanizmów już istniejących), a także rozszerzenie zakresu działania ustawy antydumpingowej.
6. Komunikowanie roli warzyw i owoców w żywieniu człowieka - Lider zespołu: Witold Boguta
To przedsięwzięcie wymaga spójnej strategii promocji, poprzez wdrożenie już wypracowanych – w ramach kampanii „Połowa Sukcesu” – rozwiązań integrujących projekty finansowane z Funduszu Promocji Owoców i Warzyw. Obejmuje ono plan integracji wokół wspólnych aktywności całego środowiska producentów i przetwórców.
Korzyści płynące z tych działań to m.in.: większa zauważalność kampanii i produktów na rynku owocowo-warzywnym jako efekt synergii działań całego sektora, mimo iż realizowana w kilku projektach, regionach, przez różne środowiska i różne agencje wykonawcze.
Założenia te będą realizowane m.in. poprzez uwspólnianie wiedzy na temat identyfikacji i obszarów komunikacji, doprecyzowanie warunków i ściślejsza formalizacja sposobu korzystania; otwarta komunikacja i jednoznaczne deklaracje. Zdaniem lidera zespołu jako sektor powinniśmy wiedzieć, czy i które organizacje chcą dołożyć „cegiełkę” do zwiększenia zasięgu oddziaływania wspólnej identyfikacji wizualnej. – Ktoś może dbać o interes np. danego gatunku według własnego lub wspólnego systemu identyfikacji wizualnej. Chodzi tylko o ustalenie, kto jak chce to robić, i o prowadzeniu otwartej dyskusji na ten temat – mówi W. Boguta.
7. Koncepcja zadaniowania badań i współpracy z nauką - Lider zespołu: Michał Lachowicz
Ta inicjatywa skupia się na identyfikacji źródeł finansowania i założenia dla funduszu, który miałby wpływ na ukierunkowanie prac badawczo-rozwojowych. Chodzi o to, żeby sektor artykułował swoje potrzeby, współpracował z nauką, żeby pewne rzeczy dało się rozwiązywać poprzez współpracę i wspólne zaangażowanie różnych ośrodków, miejsc, funduszy. Jest to bardzo istotny projekt, bo panuje powszechna opinia na temat przepaści pomiędzy tym, co jest potrzebne dla sektora, a tym, czym zajmuje się nauka. Członkowie tego zespołu dążą do tego, aby w tym zakresie było więcej wspólnych działań.
Efektem realizacji tych założeń ma być integracja branży wokół podnoszenia jakości i obniżenia ryzyka produkcji. – Liczymy też na zainicjowanie współpracy w rozwiązywaniu palących problemów produkcji oraz poprawę rentowności gospodarowania – mówią twórcy projektu. Ich zdaniem w oparciu o wyniki badań możliwe będzie uwiarygodnienie całego systemu i łańcucha wartości oraz transfer wiedzy do praktyki.
8. Koncepcja forum współpracy i integracji sektora - Lider zespołu: Witold Boguta
Jest to inicjatywa integrująca produkcję na rynek świeży, dla przetwórstwa, na eksport, i współpracę sektora w celu podniesienia konkurencyjności każdego z segmentów.
Do korzyści z niej płynących twórcy projektu zaliczają m.in. wymianę informacji i uwspólnianie zewnętrznego głosu sektora, promocję współodpowiedzialności na cały sektor oraz realną reprezentację całego sektora. Ważne jest też ułatwienie komunikacji z konsumentem oraz podniesienie poziomu merytorycznego dyskusji z administracją publiczną. To wreszcie też budowa wizerunku sektora na zewnątrz i idące za tym wsparcie eksportu, większy wpływ na nowe rozwiązania, współpraca międzysektorowa czy zwiększenie efektywności korzystania z funduszy unijnych.
Kluczowymi elementami realizacji tego przedsięwzięcia są: organizacja prac nad projektami zidentyfikowanymi i określonymi jako priorytetowe, dopracowanie dwóch ścieżek pracy – otwartego forum oraz zespołów projektowych, formalizacja spotkań w ramach Core Teamu i ustalenie strategii krótko- i długofalowej czy wypracowanie sposobów aktywizacji.
9. Rozwój współpracy branży jagodowej
W ramach Core Team zapowiedziano ściślejszą współpracę branży jagodowej. Jej celem ma być zapewnienie warunków rozwoju z uwzględnieniem wyzwań i specyfiki tej grupy gatunków. Opowiadała o tym Dominika Kozarzewska koordynator projektu.
oprac. A. Okła-Wierzbicka
fot. A. Okła-Wierzbicka
Wstęp i śródtytuły pochodzą od redakcji "Sadu Nowoczesnego"
fot. A. Okła-Wierzbicka
Wstęp i śródtytuły pochodzą od redakcji "Sadu Nowoczesnego"
Artykuł pochodzi z czasopisma Sad Nowoczesny, nr 1/2022. Kliknij i zamów prenumeratę!
