Istotnie, takie jest stanowisko organów podatkowych w podobnych sprawach. Z kolei sądy administracyjne je podważają.
Zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn w przypadku, gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne, dla skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania konieczne jest spełnienie trzech warunków:
- otrzymanie darowizny od osoby bliskiej (małżonka, zstępnego, wstępnego, pasierba, rodzeństwa, ojczyma lub macochy);
- złożenie w urzędzie skarbowym zgłoszenia o nabyciu własności środków pieniężnych;
- udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Opinia Krajowej Informacji Skarbowej
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w piśmie z 17 maja 2019 r., znak: 0111-KDIB2-2.4015.50.2019.3.MZ (a wcześniej w wielu innych) stwierdził, że w sytuacji, gdy środki pieniężne zostały przekazane obdarowanemu w formie gotówki – "z ręki do ręki", a następnie on sam wpłacił te środki na swój rachunek bankowy, nie został spełniony warunek określony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. A wobec tego nie przysługuje mu zwolnienie z podatku od darowizny. W przypadku darowizny środków pieniężnych warunkiem niezbędnym do skorzystania ze zwolnienia jest bowiem m.in. fakt udokumentowania przez obdarowanego ich otrzymania dowodem przekazania na swój rachunek bankowy albo rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
Opinia Naczelnego Sądu Administracyjnego
Całkowicie odmienny pogląd na tę kwestię wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 11 kwietnia 2019 r., sygn. akt: II FSK 1470/17, uznając, że wpłata własna obdarowanego na rachunek bankowy nie wyklucza zwolnienia z podatku od darowizny otrzymanej od osób najbliższych. NSA w uzasadnieniu wyroku podkreślił, że wykładnia art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie może sprowadzać się do szukania sensu poszczególnych wyrazów, lecz powinna być połączona z analizą celu regulacji prawnej. Zaś przepis ma bowiem głównie cel społeczny, zapewnienie ochrony interesów majątkowych członków najbliżej rodziny. Zniesienie obciążeń podatkowych dla nabywających nieodpłatnie majątek od osób najbliższych ma na względzie konieczność szczególnej ochrony sytuacji majątkowej rodziny. Taki cel jest spójny z konstytucyjną zasadą uwzględniania dobra rodziny, ustanowioną art. 18 Konstytucji RP.
Zdaniem NSA istotne jest przede wszystkim to, czy darowizna pomiędzy osobami najbliższymi rzeczywiście miała miejsce. Dopóki bowiem organy podatkowe nie podważą pewności odnośnie nabytego majątku, brak jest podstaw do ustalenia zobowiązania podatkowego według skali podatkowej. Podobne stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 24 sierpnia 2017 r., sygn. akt: II FSK 2104/15.
Podsumowując, należy stwierdzić, że jeśli darowizna zostanie dokonana bez przelewu, urząd skarbowy obciąży Pana podatkiem od niej, a walczyć o zwolnienie trzeba będzie w sądzie.
Alicja Moroz
Prawnik