... Początkowo nie chciałem zapłacić, ale w końcu zgodziłem się, zapłaciłem i spisałem z nią umowę dotyczącą przekazania pieniędzy, które przelałem na jej konto. Po kilku miesiącach skontaktowała się ze mną druga z córek zmarłego. Oznajmiła, że nie powinienem dawać żadnych pieniędzy siostrze, ponieważ ona nie dała jej żadnego upoważnienia. Wszystkie sprawy były załatwiane bez wiedzy drugiej spadkobierczyni. Wychodzi na to, że ta osoba bezprawnie pobrała ode mnie pieniądze. Co w takiej sytuacji mogę zrobić? Czy jedna siostra bez zgody drugiej mogła samodzielnie zarządzać majątkiem po zmarłym ojcu? Czy mogę żądać zwrotu pieniędzy?
Nie ma podstaw do tego, aby żądał Pan zwrotu pieniędzy. Natomiast druga spadkobierczyni ma prawo domagać się od siostry oddania jej części kwoty otrzymanej od Pana.
Obie spadkobierczynie do czasu dokonania działu spadku są współwłaścicielkami gospodarstwa. Stosownie do art. 199 Kodeksu cywilnego, do rozporządzania rzeczą wspólną oraz do innych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. Przy braku takiej zgody współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeknie, mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli.
Każdy ze współwłaścicieli jest obowiązany do współdziałania w zarządzie rzeczą wspólną. Zgodnie z art. 207 k.c., pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów. W takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. Można wyróżnić dwa rodzaje pożytków: naturalne, a więc także płody i inne odłączone od rzeczy części składowe (to, co może zostać od rzeczy odłączone bez jej uszkodzenia lub istotnej zmiany całości lub przedmiotu odłączonego), jeśli stanowią normalny dochód z rzeczy zgodnie z zasadami prawidłowej gospodarki, oraz cywilne, a więc dochody uzyskiwane z rzeczy na podstawie stosunku prawnego, w tym z umowy najmu lub dzierżawy lub opłat z tytułu służebności.
Jak stwierdził Sąd Najwyższy w po stanowieniu z 17 listopada 2011 r., sygn. akt: IV CSK 93/11, współwłaściciel, który z wyłączeniem pozostałego współwłaściciela korzysta z nieruchomości wspólnej oraz pobiera z niej dochody i pożytki, jest zobowiązany do rozliczenia uzyskanych z tego tytułu korzyści, stosownie do posiadanych przez współwłaścicieli udziałów. Okoliczność i współwłaściciel rzeczy nie posiada jej ani nie realizuje w drodze roszczenia swojego uprawnienia do współposiadania rzeczy lub posiadania wyodrębnionej części rzeczy, nie stanowi przeszkody do domagania się przez tego współwłaściciela partycypowania proporcjonalnie do przysługującego mu udziału w dochodach z rzeczy, jeżeli przynosi ona dochody.
Tak więc druga z sióstr powinna kierować swoje roszczenie do tej spadkobierczyni, która wzięła od Pana pieniądze. Jeśli nie zrobi ona tego dobrowolnie, pozostanie wystąpienie na drogę sądową, jednak Pan nie będzie stroną tego postępowania, a jedynie świadkiem w sprawie.
Maciej Kania
Źródło: na pytania odpowiada Alicja Moroz – prawnik
