Porady prawne: udokumentowanie darowizny

Zdecydowanie lepiej, aby dokonali Państwo przelewu lub osobiście wpłacili pieniądze na rachunek syna. Wprawdzie z przepisów Ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn nie wynika, że wpłaty na konto obdarowanego musi dokonać darczyńca, ale organy skarbowe stoją na takim właśnie stanowisku i podważenie go może nastąpić jedynie przed sądem administracyjnym.

Orzecznictwo sądowe w tej kwestii nie jest zaś całkowicie jednoznaczne, chociaż przeważa linia, w myśl której wpłata własna obdarowanego na rachunek bankowy nie wyklucza ulgi dla osób najbliższych przewidzianej w art. 4a ww. Ustawy.

Zgodnie z tym przepisem, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. W przypadku, gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, konieczne jest udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Pieniądze muszą zatem znaleźć się na rachunku. Część sądów administracyjnych stwierdza, że zwolnienie od podatku nabycia w drodze darowizny środków pieniężnych od członków rodziny uzależnione zostało tylko od udokumentowania otrzymania tych środków dowodem ich przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Brak przy tym wskazania, że z dowodu wpłaty lub przekazu pocztowego wynikać powinno, że wpłacającym kwotę darowizny winien być darczyńca. Tak więc pieniądze na konto może również wpłacić obdarowany, który otrzymał je wcześniej od darczyńcy. Tak orzekł m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 14 kwietnia 2022 r., sygn. akt: I SA/Gl 1684/21. Potwierdza to również wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 czerwca 2019 r., sygn. akt: II FSK 2377/17, w którym NSA podkreślił, że brak jest podstaw do pozbawienia podatnika ze zwolnienia z podatku tylko dlatego, że wpłata na rachunek bankowy nastąpiła z adnotacją „wpłata własna”.

Jednak w wyroku z 19 grudnia 2019 r., sygn. akt: II FSK 293/18 NSA uznał, że użyte w art. 4a Ustawy o podatku od spadków i darowizn wyrażenie „udokumentowanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy” należy rozumieć w ten sposób, że dowód ten dokumentuje dokonanie wpłaty lub przelewu środków pieniężnych, będących przedmiotem czynności prawnej darowizny, przez darczyńcę na konto obdarowanego, a nie wpłatę lub przelew obdarowanego na własną rzecz w imieniu darczyńcy. Także WSA w Gliwicach w wyroku z 27 lutego 2020 r., sygn. akt: I SA/Gl 1570/19 orzekł, że przekazanie kwoty darowizny na rachunek (płatniczy, bankowy lub w SKOK-u) albo przekazem pocztowym powinno być przejawem aktywności darczyńcy, a nie innej osoby.

Alicja Moroz
fot. envato.elements