31 stycznia 2020 roku Wielka Brytania opuściła Unię Europejską. Teraz wielkimi korkami zbliża się koniec okresu przejściowego, podczas którego negocjowane są przyszłe relacje pomiędzy UE i Wielką Brytanią. Na razie kształt i treść umowy nie zostały do końca ustalone i jest wiele niewiadomych, jednak rząd Borisa Johnsona chce ją zawrzeć jeszcze w tym roku.
Wyjście Wielkiej Brytanii z UE to dla polskiego sektora rolno-spożywczego spore zagrożenie, gdyż kraj ten jest drugim, po Niemczech odbiorcą polskiej żywności. W okresie od 1 stycznia do sierpnia 2020 roku do Wielkiej Brytanii wyeksportowaliśmy produkty rolno-spożywcze o wartości 1,9 mld euro. Głównie sprzedajemy tam mięso, wyroby czekoladowe, pieczywo cukiernicze, papierosy, warzywa i przetworzone ryby.
– Mimo pandemii Polska zanotowała 6-procentowy wzrost w obrocie handlowym towarami rolno-spożywczymi z Wielką Brytanią. Chcemy, żeby tak pozostało. Ale jak będzie? Na razie trudno przewidzieć. Cały czas trwają negocjacje. Mamy nadzieję, że umowa między UE a Wielką Brytanią zostanie zawarta. Też wiele zależy od tego, czy będą wprowadzone cła czy też nie – powiedział na specjalnie zorganizowanej w Warszawie konferencji prasowej wiceminister rolnictwa Ryszard Bartosik.
Obecny na konferencji dyrektor Paweł Wyszyński z KOWR zaznaczył, że Brexit może spowodować zakłócenia na wewnętrznym rynku unijnym.
- Jeśli tak się stanie, a Komisja Europejska zezwoli na działania interwencyjnie, KOWR wspólnie z ARiMR je podejmą. Już dziś jesteśmy przygotowani do wdrożenia takich mechanizmów – powiedział Paweł Wyszyński z KOWR.
Od 1 stycznia 2021 roku, kiedy to kończy się okres przejściowy, nastąpi znacząca różnica w wymianie handlowej między krajami unijnymi a Zjednoczonym Królestwem. Co się zmieni? Przede wszystkim Wielka Brytania wprowadzi nowe zasady kontroli i wprowadzone zostaną kontrole graniczne.
Owoce i warzywa – nowe wymogi dopiero od 1 kwietnia
Również produkty roślinne stanowią ważną pozycję w eksporcie do Wielkiej Brytanii. Warto wspomnieć, że na przestrzeni ostatnich sześciu lat eksport towarów owocowo-warzywnych do wielkiej Brytanii mocno wzrósł - samych jabłek wysyłamy tam o 1/3 więcej. Wielka Brytania jest też znaczącym importerem naszego koncentratu jabłkowego. Tylko w 2019 roku na rynek brytyjski z Polski trafiło 260 tys. ton warzyw i owoców (przede wszystkim: jabłka, borówki, żurawina, jagody, soki, mrożonki, pomidory, cebula). Do tej pory jedynym wymaganym dokumentem był paszport. W nowym roku to się istotnie zmieni. Rośliny i produkty roślinne zostaną objęte obowiązkiem posiadania świadectwa fitosanitarnego i powiadomienia złożonego przez importera. Będą także podlegały kontroli na granicy.
- Na szczęście wprowadzanie nowych wymogów nastąpi stopniowo. Od 1 stycznia świadectwo fitosanitarne będzie wymagane dla żywych roślin przeznaczonych do sadzenia, pewnej kategorii materiału siewnego, ziemniaków sadzeniaków, konsumpcyjnych i przemysłowych oraz używanych maszyn rolniczych – zapowiedział Andrzej Chodkowski, Główny Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa.
Od 1 kwietnia, w drugim etapie wprowadzania nowych zasad kontroli nowymi regulacjami zostanie objęty szerszy asortyment roślin i produktów pochodzenia roślinnego. Wtedy na listę produktów, które muszą mieć świadectwa fitosanitarne, powiadomienie i dokumenty kontrolne z granicy trafią dodatkowo: warzywa, owoce, czy kwiaty cięte.
- Obecnie, do 1 kwietnia zarówno owoce, jak i warzywa mogą być sprzedawane do Wielkiej Brytanii tak jak obecnie, na starych zasadach – wyjaśnił Andrzej Chodkowski.
Z kolei od 1 lipca prawie wszystkie rośliny i produkty roślinne będą podlegać nowym wymogom.
Na razie strona brytyjska zapowiada, że nie będzie pobierać opłat za kontrole fitosanitarne - koszty te pojawią się dopiero w kwietniu.
Z kolei w przypadku importu produktów roślinnych z Wielkiej Brytanii państwa członkowskie będą wymagać świadectw fitosanitarnych i dokumentów z kontroli na granicy.
- Zarówno eksport jak i import warzyw i owoców będzie wymagał zgłoszenia do Wojewódzkiego Inspektora Jakości Handlowej, który przeprowadzi kontrolę, na podstawie której zostanie wystawione świadectwo zgodności bądź niezgodności – uzupełnił Andrzej Romaniuk, główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.
Więcej o wymaganiach dotyczących przywozu z UE produktów roślinnych przeczytasz TUTAJ.
Do końca 2021 roku nie będzie natomiast zmian w wymianie produktów ekologicznych. Z kolei produkty posiadające unijne oznakowanie geograficzne nie będą już miały ochrony unijnej.
Wiceminister rolnictwa zaapelował do przedsiębiorców o śledzenie stron internetowych resortu i podległych mu instytucji, gdzie na bieżąco będą zamieszczane informacje dotyczące wymogów w przywozie produktów rolno-spożywczych do Wielkiej Brytania po 1 stycznia 2021 roku.
ksz, fot. MRiRW
