Nowe formalności celne wymagane na mocy prawa Unii będą miały zastosowanie do wszystkich towarów wprowadzanych na obszar celny UE z Wielkiej Brytanii lub wywożonych z tego obszaru celnego do Wielkiej Brytanii. Taka sytuacja będzie miała miejsce niezależnie od zawarcia umowy o współpracy handlowej między Wielką Brytanią a UE, tj. nawet jeśli zostanie ustanowiona strefa wolnego handlu lub unia celna z Wielką Brytanią, w której obowiązywać będą zerowe stawki celne i kontyngenty na towary.
Po stronie UE graniczne organy celne będą prowadzić kontrole na podstawie unijnego kodeksu celnego. System nasz oparty jest na analizie ryzyka. Stosujemy go w UE do wszystkich granic zewnętrznych UE w przypadku przemieszczania towarów z państw trzecich i do tych państw. Kontrole, co do zasady, powodują większe obciążenie administracyjne dla przedsiębiorstw oraz wydłużony czas dostawy w łańcuchach dostaw. Dla przedsiębiorstw, które nie dokonywały transakcji z krajami spoza UE, konieczna będzie dodatkowo rejestracja w systemie EORI. Od 1 stycznia 2021 r., aby móc dopełniać formalności celnych, przedsiębiorcy UE zamierzający przywozić z Wielkiej Brytanii lub wywozić do Wielkiej Brytanii będą musieli posiadać ten numer, ponieważ to jest rejestracja w systemie celnym.
Od 1 stycznia 2021 r. towary przywożone z/do Wielkiej Brytanii będą musiały zostać objęte procedurą celną (jest ich 9) i w tym celu konieczne będzie złożenie zgłoszenia celnego do procedury celnej, np. dopuszczenia towarów do obrotu w UE czy wywozu przy transakcjach sprzedaży. Należy pamiętać, że co do zasady zgłoszenia celne składane są w formie elektronicznej w odpowiednich systemach informatycznych.
Tranzyt oznacza mniejszy „ból” przedsiębiorcy
Jeśli firmy chcą ograniczyć formalności stricte na przejściu granicznym i zminimalizować czas kontroli, warto aby rozważyły przewóz towaru w procedurze tranzytu. Procedura ta pozwala bowiem na zmniejszenie ilości kontroli na przejściu granicznym i dopełniania w tym miejscu formalności celnych. Tranzyt to przemieszczenie towaru pod dozorem celnym z jednego miejsca do drugiego. Co do zasady, towar przemieszczany jest pod zabezpieczeniem należności celno-podatkowych i jest określony czas na dojechanie z towarem we wskazane miejsce przeznaczenia w głębi danego terytorium (najczęściej do urzędu celnego). Dodatkowo, stosuje się zamknięcia celne (ołowiane plomby), aby zapewnić brak możliwości ingerencji w towar. Wielka Brytania pozostaje uczestnikiem konwencji o Wspólnej Procedurze Tranzytowej, dzięki czemu istnieje możliwość zastosowania tego rozwiązania. Podobne rozwiązanie polscy przedsiębiorcy wykorzystują już w przewozie towarów do/z Szwajcarii, Norwegii, Serbii, Macedonii czy Turcji i kierowcy przewożący towary znają te rozwiązania i sprawnie się w nich poruszają. Dodatkowym czynnikiem działającym na korzyść tranzytu jest przewóz towarów na wyspę Irlandii przez Wielką Brytanię. Tam zapewniając „status celny UE” i tak musimy zastosować procedurę tranzytu, aby nasz przedsiębiorca UE miał swój towar bez obowiązku płacenia cła.
Właściwe przygotowanie procedury tranzytu
Tranzyt to procedura w której towary są przewożone pod dozorem celnym z określonego miejsca znajdującego się na terytorium jednej umawiającej się strony Konwencji o WPT, do określonego miejsca znajdującego się na terytorium tej samej lub innej umawiającej się strony konwencji, jeżeli przekraczana jest przynajmniej jedna granica innego kraju będącego umawiającą się stroną. Tranzyt dzieli się ze względu na status towaru – tranzyt zewnętrzny oznacza towar o statusie nieunijnym (T1), natomiast tranzyt wewnętrzny to towar o statusie unijnym (T2).
Procedura tranzytu zewnętrznego wykorzystywana jest w transporcie drogowym, kolejowym i lotniczym. Do procedury tranzytu wykorzystywane są m.in. następujące rodzaje dokumentów: dokument TDT / SAD (wydruk z systemu NCTS2 / procedura awaryjna), karnet TIR (drogowy tranzyt międzynarodowy), list lotniczy AWB (lotniczy list międzynarodowy), dokument kolejowy CIM/SMGS (kolejowy list międzynarodowy).
Jedną z najważniejszych osób w tej procedurze jest główny zobowiązany. To osoba, która sama lub za pośrednictwem upoważnionego przedstawiciela, przez zgłoszenie celne, wyraża wolę wykonania obowiązków zgodnych z prawem przewidzianych procedurą tranzytu.
Autor: dr Izabella Tymińska, ekspert celny, wieloletni pracownik Urzędu Celnego, wykładowca na Akademii Sztuki Wojennej w Warszawie 