Krzem nie jest zaliczany ani do makroelementów, ani do mikroelementów, niemniej istotnie wpływa na funkcjonowanie organizmu roślinnego. Aktywny krzem stymuluje pobieranie przez roślinę składników pokarmowych z gleby, intensyfikuje fotosyntezę w warunkach słabego światła, powoduje intensywniejszy wzrost masy korzeniowej, ogranicza stres rośliny wywołany przez zbyt niską lub zbyt wysoką temperaturę.
W uprawach sadowniczych zaleca się wykonywanie zabiegów krzemem od bardzo wczesnych stadiów rozwojowych. W zależności od efektów, jakie chcemy uzyskać, kontynuujemy opryskiwania w dalszej części sezonu. Sadownicy stosujący preparat krzemowy od stadium zielonego pąka kwiatowego zauważyli, że nasilenie przędziorków i szpecieli w późniejszym okresie jest znacznie mniejsze niż w kwaterach, gdzie krzem nie był stosowany.
Doświadczenie przeprowadzone w Instytucie Ogrodnictwa na jabłoniach odmiany Jonagold w 2014 r. wykazały mniejsze porażenie parchem jabłoni w kombinacjach, gdzie Optysil (preparat zawierający krzem) był stosowany zapobiegawczo w okresie największych zagrożeń infekcjami. Należy przy tym dodać, że krzem nie oddziaływuje bezpośrednio na organizmy szkodliwe, a jego skuteczność polega na wzmocnieniu naturalnych systemów obronnych roślin oraz na wytworzeniu bariery mechanicznej, która utrudnia lub uniemożliwia atak ze strony patogenów i szkodników. Istotną cechą jest to, że nawet przy częstych aplikacjach krzemu nie ma ryzyka selekcji form odpornych. Dla plantatora to czysta korzyść finansowa, a dla konsumenta zdrowsze owoce ze zmniejszoną ilością pozostałości środków ochrony roślin. Naukowcy japońscy wysnuli hipotezę, że zmniejszenie porażenia przez patogeny i uszkodzenia przez szkodniki może być związane z tym, że aktywny krzem sprawia, że szkodnik lub patogen nie „rozpoznają” swojego żywiciela. Podobnie jest z zarodnikami grzyba Venturia inaequalis, które nie będą się rozwijały, pomimo iż znajdą się w idealnych warunkach wilgotności i temperatury, np. na liściu czereśni. Czereśnia nie jest bowiem żywicielem tego patogena, w związku z czym nie dochodzi do relacji pasożytniczej i nie występują objawy choroby.
Jednym z mechanizmów działania krzemu jest usztywnienie ścian komórkowych, w związku z czym tkanki są bardziej odporne na uszkodzenia mechaniczne, co powoduje, że np. truskawki lepiej znoszą transport i są trwalsze w obrocie handlowym. Jeszcze lepsze efekty są obserwowane na jabłkach. Stwierdzono, że w wyniku kilkakrotnych zabiegów przeprowadzonych w czasie ich wzrostu i rozwoju, pomimo jędrności zbliżonej do owoców nietraktowanych, jabłka były bardziej chrupiące, a tym samym bardziej atrakcyjne dla konsumenta. Zauważono również, że lepiej się przechowywały.
Więcej w artykule dr. Wiesława Ciecierskiego w majowym numerze „Sadu Nowoczesnego” (SN 5/2018). (fot. A. Jóźwicka)
Zachęcamy do zamówienia prenumeraty:
http://hortpress.com/sklep/sad-nowoczesny/
