Prezentujemy dwa systemy prowadzenia drzew gruszy: mikado i świecznik. Czym się wyróżniają?
System V/Mikado
Jest to bardzo intensywny system prowadzenia grusz, rozstawa 3–3,25 × 1 m. Z jednego pnia wyprowadzane są cztery gałęzie owoconośne (przewodniki), po dwa na każdą stronę rzędu, odgięte pod kątem i tworzące kształt litery V. Daje to ok. 3000 drzew/ha i 12 tys. przewodników na hektar. Dla założenia sadu kluczowa jest jakość drzewek – potrzebne są silne drzewka dwuletnie z co najmniej czterema wyrównanymi gałęziami, w praktyce będą to drzewka „6 plus”. W tym systemie wymagane są karłowe podkładki i bardzo „krótkie cięcie”. Z wieloletnich badań i doświadczenia praktyków wynika, że system ten jest jednym z najbardziej wydajnych, a ponadto uzyskiwane owoce mają największą średnicę. Mikado wymaga mocnego i kosztownego rusztowania, dużego nakładu pracy, rygorystycznej kontroli wzrostu, co w praktyce oznacza konieczność wyboru drzewek na karłowych podkładkach (pigwa MC, pigwa Eline, pigwa Adams). Przy silniejszych podkładkach (np. pigwie S1) w tym systemie konieczne jest regularne cięcia korzeni (które nie jest zbyt dobre dla jakości owoców), ponadto system ten dla silniejszych podkładek nie jest preferowany. Drzewa na podkładkach silniej rosnących dążą do wytworzenia dużych koron i „naturalnie” wytwarzają mniej krótkopędów. Cięcie drzew w tym systemie jest bardzo proste, ale wymaga rygorystycznego podejścia. W praktyce wycina się jednoroczne przyrosty, pozostawiając krótkopędy i krótkie „strzałki” osadzone na przewodnikach. Dla młodych sadów często montuje się stolik, gdzie wiąże się dodatkowe gałęzie. Ma to za zadanie spowodować wcześniejsze wejście drzew w owocowanie.
Kolejny z intensywnych systemów, w którym najczęściej z jednego pnia wyprowadza się dwa przewodniki. Są one rozmieszczone co 50–60 cm w linii rzędu, co oznacza rozstawę 1–1,2 × 3,25m (ok. 3000 drzew/ha, 6000 przewodników/ha). Do uzyskania wcześniejszych plonów montuje się stolik, dla drzew uprawianych bez stolika rozstawę można zmniejszyć do 3 m, a nawet bardziej. Do tego systemu potrzebne są dwuletnie, dobrze rozgałęzione drzewka z co najmniej dwoma równej grubości przewodnikami (w praktyce będą to takie same drzewka jak dla systemu Mikado), można też użyć drzewek typu Bibaum. Przy drzewkach z trzema przewodnikami wykorzystuje się mocno rozgałęziony materiał szkółkarski, przy czym usuwa się pierwotny przewodnik, zostawiając trzy równe gałęzie boczne. Zakładanie sadu w systemie świecznika jest tańsze niż w systemie Mikado (niższy koszt rusztowań i nakład pracy), ale wydajność w pełni uformowanych drzewach jest ok. 10% niższa. „Cięcie krótkie” nie jest aż tak rygorystyczne jak przy Mikado. Wielkość owoców jest praktycznie tak samo dobra jak w systemie Mikado. W praktyce uformowany sad wygląda jak super-wrzeciono, z tym że koszt założenia sadu jest znacznie niższy (50% liczby drzew).
Prezentowane zagadnienia dotyczą drzew odmiany Konferencja, które charakteryzują się słabym wzrostem i wzniesionym pokrojem. W przypadku odmian owocujących na przewisających gałęziach, a także na silniej rosnących podkładkach, proponowane rozstawy trzeba dostosować do siły wzrostu kombinacji – podkładka/odmiana. Więcej o uwarunkowaniach uprawy drzew gruszy w warunkach polskich można przeczytać w marcowym numerze miesięcznika „Sad Nowoczesny” (SN 3/2018).
Olgierd Runkiewicz
