Jak dobrać gatunek i odmianę dla nowego nasadzenia?
Jednym z pierwszych elementów, na które należy zwrócić, uwagę planując nowe nasadzenie, jest dobór gatunku i odmiany do danego stanowiska. Największe wymagania pod tym względem mają czereśnie i grusze, które potrzebują gleby przepuszczalnej, bez zastoisk mrozowych. Spośród jabłoni największe najbardziej wymagające co do lokalizacji są takie odmiany, jak Gala, Szampion, Pinova. Odmiany te są bardzo wrażliwe na choroby kory i drewna, dlatego nie powinny być sadzone na glebach ciężkich i wilgotnych.
Z racji rosnącego zainteresowania coraz więcej sadowników decyduje się na sadzenie Golden Deliciuos‘a – tej odmiany również nie powinno się sadzić na glebach ciężkich i mało przepuszczalnych. Na takich stanowiskach bowiem jej owoce mogą wykazywać większą tendencję do ordzawień.
W przypadku wyboru odmiany ważnym elementem jest również dobór podkładki. Dla odmian silnie rosnących zalecane są podkładki karłowe, albo półkarłowe. Należy pamiętać, że podkładki karłowe, np. M.9, cechują się mniejszą wytrzymałością na mróz, ale skuteczniej ograniczają wzrost wegetatywny rośliny. Również w tym przypadku należy zwrócić uwagę na jakość gleby. Jeśli stanowisko będzie słabej jakości, z ziemią ubogą w próchnicę i składniki mineralne, karłowa podkładka może być za słaba. Wtedy lepiej sprawdzi się podkładka półkarłowa, np. M.26, albo P 14. Pamiętajmy jednak, że podkładka M.26 słabiej przewodzi wapń do owoców i dlatego nie jest polecana do odmian wrażliwych na gorzką plamistość podskórną, np. Szampion.
Na stanowisku po sadzie konieczne jest wykonanie orki i głęboszowania
W dzisiejszych czasach zdecydowanie więcej sadów jest zakładanych w lokalizacjach, w których już wcześniej istniał sad. Wynika to z ograniczonym dostępem do nowych stanowisk, tzw. nowinek. Często sadowniczy pytając o przygotowanie ziemi pod nowe nasadzenie, zastanawiają się, czy lepiej jest zrobić rok przerwy i zasiać jakiś przedplon, dobrze uprawić glebę, czy wystarczy tylko uprawić ziemię i od razu posadzić nowe drzewka.
Czas potrzebny na "odpoczynek" dla gleby to minimum rok, a najlepiej 2 lata, dlatego coraz częściej praktykuje się usuwanie starego sadu jesienią, a sadzenie nowego wiosną. W tym przypadku bardzo ważne jest zadbanie o warunki powietrzno-wodne, czyli wykonanie orki i głęboszowania. Jest to bardzo ważny zabieg w przypadku upraw wieloletnich, gdzie przez długi czas gleba jest ugniatana licznymi przejazdami maszyn, co prowadzi do powstania tzw. podeszwy płużnej. Dlatego ważne jest wykonanie głęboszowania na głębokość 70–80 cm, wielu sadowników decyduje się na ten zabieg dwukrotnie jesienią i wiosną, wzdłuż i w poprzek danej kwatery.
Analiza gleby wskaże jakie składniki pokarmowe trzeba uzupełnić
Wymiana sadu jest najlepszym momentem na wykonanie analizy gleby i dostarczenie jej potrzebnych składników pokarmowych. Jednak zanim zastosuje się nawozy fosforowe czy potasowe, należy uregulować pH gleby, stosując produkty wapniowe. Odpowiednie pH poprawi jakość gleby i wpłynie na dostępność składników pokarmowych dla nowo posadzonych roślin.
Jeśli pH jest już na odpowiednim poziomie, skupiamy się na dostarczeniu makro- i mikroskładników, w pierwszej kolejności fosforu. Jest on najmniej mobilnym pierwiastkiem w glebie, przyjmuje się że przemieszcza się zaledwie kilka cm rocznie i to w dogodnych warunkach pogodowych. Dlatego tak ważne jest jego dostarczenie do kompleksu sorpcyjnego gleby tuż przed sadzeniem młodych drzewek. Dodatkowo fosfor będzie niwelował skutki chorób replantacyjnych, ponieważ będzie on pobudzał system korzeniowy do rozwoju, co wpłynie na lepszą aklimatyzację drzewa. Fosfor zwiększa produkcję cukrów i poprawia fotosyntezę, dając roślinie energię. Wpływa on również na kształt owoców.
Kolejnym ważnym składnikiem jest wapń. W odżywianiu drzew bardzo istotna jest dostępność składników pokarmowych w glebie, bo to przez system korzeniowy rośliny pobierają ich najwięcej. Zabiegi dolistne są jedynie uzupełnieniem programu nawożenia. I tu koło sią zamyka, bo to właśnie nasycenie kompleksu glebowego wapniem (Ca) będzie idealnym impulsem do pobierania składników. Dodatkowo wapń jest budulcem dla komórek i wspólnie z fosforem będzie budował system korzeniowy.
Materia organiczna stabilizuje strukturę gleby
Materia organiczna jest wskaźnikiem jakości gleb, decyduje o ich właściwościach fizyko-chemicznych, takich jak zdolności sorpcyjne i procesy biologiczne, warunkuje wiele przemian, określanych mianem aktywności biologicznej. Wysoka zawartość próchnicy w glebie jest czynnikiem, który stabilizuje strukturę gleby, zmniejsza jej podatność na zagęszczenie oraz degradację w wyniku erozji wodnej i wietrznej.
Opr. Joanna Białek
Fot. A. Okła-Wierzbicka
