Jak wynika z jedenastej edycji corocznego raportu o Globalnym indeksie bezpieczeństwa żywnościowego (Global Food Security Index, GFSI), opracowanego przy wsparciu Corteva Agriscience, globalne bezpieczeństwo żywnościowe nadal się pogarsza po osiągnięciu szczytu w 2019 r.
- Chociaż na całym świecie wyniki indeksu oznaczają, że w ciągu ostatnich kilku lat poziom dostępności zasobów rolnych w skali rankingowej poprawił się, to wskaźniki w rolnictwie ogólnie pozostają niskie, w tym brak wydatków rządowych na badania i rozwój rolnictwa, infrastrukturę nawadniającą i poprawę żyzności gleby – stwierdzili eksperci.
Wzrost cen żywności i głód na świecie
Wyniki GFSI pokazują, że kraje stoją w obliczu bezprecedensowego wzrostu cen żywności i głodu. Świat znajduje się na krytycznym skrzyżowaniu. Aby zapobiec znacznemu ryzyku w globalnym systemie żywnościowym, należy przeprowadzić długoterminowe inwestycje strukturalne.
4 podstawowe kryteria dla ogólnej oceny bezpieczeństwa żywnościowego kraju lub regionu:
- przystępność cenowa,
- dostępność,
- jakość i bezpieczeństwo,
- zrównoważony rozwój i adaptacja.
Europa - zobowiązania polityczne względem bezpieczeństwa żywnościowego
Ogólnie Europa jest drugim regionem na świecie pod względem bezpieczeństwa żywnościowego w tym roku, uzyskując średnio 74,8 punktów na 100 według danych GFSI. Spośród czterech podstawowych składników indeksu region europejski uzyskał najwyższe wyniki w przystępności cenowej (87,2 p.), a najniższy w filarze zrównoważonego rozwoju i adaptacji (63,7 p.).
Żywność pozostaje dostępna cenowo i bezpieczna dla konsumentów. Jednak w celu ograniczenia krótkoterminowych zagrożeń związanych z dostępnością i długoterminowych zagrożeń związanych z klimatem istnieje możliwość dalszej poprawy produkcji żywności (i jej poziomów zmienności). Do tego również należałoby rozszerzyć zobowiązania polityczne rządów w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego i dostępu do niego oraz ochrona oceanów, jezior i rzek.
Co do rankingu europejskiego, pierwszą piątkę otwierają Finlandia (83,7 p.), Irlandia (81,7 p.), Norwegia (80,5 p), Francja (80,2 p.) oraz Holandia (80,1 p.).
Polska jak kształtuję sie w globalnym rankingu?
Polska tymczasem zajmuje 21. pozycję w globalnym rankingu, czyli wśród 113 krajów, oraz 16. – wśród krajów europejskich. Eksperci ocenili indeks bezpieczeństwa żywnościowego w naszym kraju jako „dobry”, dając 75,5 punktów.
Najwyższy wynik Polska uzyskała w kategorii dostępności cenowej (87,4 p.) i najniższy w kategorii dostępności.
- Ogólnie rzecz biorąc, Polska osiąga dobre wyniki, odnosząc sukcesy w udostępnianiu bezpiecznej żywności wszystkim. Istnieją jednak luki w zapewnieniu konsumentom dostępności tych produktów spożywczych – twierdzą eksperci.
Jak zaznaczają eksperci, poprawa infrastruktury rolniczej, zmniejszenie zmienności cen producentów oraz zwiększone wydatki rządowe na badania i rozwój rolnictwa pomogą poprawić wskaźnik dostępności.
Polska musi skupić się na długoterminowych kwestiach zrównoważonego rozwoju i adaptacji, np. poprzez ochronę morskiej różnorodności biologicznej, a także zarządzanie eutrofizacją w morzach, rzekach i jeziorach w celu poprawy ogólnego środowiska bezpieczeństwa żywnościowego.
Jakie są mocne strony Polski?
W ciągu ostatnich dziesięciu lat postęp we wszystkich kierunkach poprawił ogólną sytuację bezpieczeństwa żywnościowego w kraju. Jak zaznaczyli eksperci w swoim raporcie, mocne strony Polski to wystarczające dostawy żywności i rosnące polityczne zaangażowanie w adaptację, które konsekwentnie wzrosły w ciągu okresu sprawozdawczego GFSI.
Zauważalny jest także nacisk na poprawę jakości i bezpieczeństwa żywności, o czym świadczy poprawa standardów żywieniowych w kraju poprzez konkretne zalecenia i plany żywieniowe.
Natomiast są obszary, które wymagają uwagi i zmian, między innymi poprawa bezpieczeństwa żywności i zmniejszenia niestabilności produkcji rolnej w celu zapewnienia stabilnych dostaw żywności do kraju. Dlatego ramy polityczne zajmujące się ogólnym problemem bezpieczeństwa żywnościowego i utworzenie specjalnej agencji bezpieczeństwa żywnościowego byłyby pomocne i efektywne w rozwiązaniu kluczowych problemów.
Ukraina na 71 miejscu
Stan bezpieczeństwa żywnościowego w Ukrainie znacznie się pogorszyło – kraj zajmuje 71 miejsce indeksu wśród 113 krajów, chociaż w ubiegłym roku jego miejsce było 58. Przyczyną temu jest oczywiście wojna rozpoczęta Rosją, która znacząco wpłynęła na stan bezpieczeństwa żywnościowego w Ukrainie, wynikiem czego jest ostatnie miejsce w rankingu europejskim (26 miejsce).
Według wskaźnika „dostępność żywności” Ukraina uzyskała 48,1 punktów, zajmując 93 miejsce na świecie. Najsłabszymi czynnikami w tym wskaźniku w kraju są bariery polityczne i społeczne, infrastruktura łańcucha dostaw, rozwój badań rolniczych i strategia dostępu do żywności.
Najgorszy wskaźnik ukraińskiego bezpieczeństwa żywnościowego to trwałość i zdolność adaptacji ( 43,5 p.). To odzwierciedla istotne problemy w zakresie dostępu i gospodarki wodnej, a także braki w systemie zarządzania ryzykiem.
Pod względem wskaźnika zaopatrzenia w żywność Ukraina zajmuje ostatnie miejsce w Europie i 65 w świecie, co jest spowodowane znacznym wzrostem cen, zmianą średnich kosztów żywności i brakiem potężnych rządowych programów ochrony.
- Jedynym wskaźnikiem, który pokazuje najlepszą sytuację, jest współczynnik jakości i bezpieczeństwa żywności, dla którego Ukraina ma 71,3 punktów, zajmując 52. miejsce w globalnym rankingu. Według ekspertów Ukraińcy spożywają wystarczająco wysokiej jakości białka, a produkty spożywcze w ogóle nie są niebezpieczne, chociaż dieta przeciętnego Ukraińca nie jest zróżnicowana – czytamy w komunikacie.
Pogorszenie bezpieczeństwa żywnościowego w kraju z powodu wojny jest spowodowane m.in.
- zniszczeniem łańcuchów logistycznych i infrastruktury,
- zniszczeniem gospodarstw i produkcji,
- zmniejszeniem ilości produkowanej żywności w działających przedsiębiorstwach,
- wzrostem podstawowych potrzeb żywnościowych w najbardziej dotkniętych regionach kraju.
W rzeczywistości bezpieczeństwo żywnościowe kraju staje się odpowiedzialnością przedsiębiorstw — gospodarstw rolnych, małych i średnich gospodarstw, a także ich partnerów-dostawców zasobów, twierdzą naukowcy.
mkh na podst. Global Food Security Index 2022
Fot. envato.elements
