Negatywne skutki znoszenia to zagrożenie dla otoczenia, ludzi i zwierząt oraz obniżona skuteczność ochrony roślin z powodu mniejszego naniesienia preparatu na opryskiwanych obiektach. Jest to także strata w wymiarze ekonomicznym. Dlatego ograniczanie znoszenia nakazuje ustawa o środkach ochrony roślin (DzU z 2013 r. poz. 455, art. 35.1) oraz jest ono wymagane przez zasady integrowanej ochrony roślin.
Jak przewidzieć zagrożenie?
Planując zabieg, należy ocenić ryzyko znoszenia z uwzględnieniem sytuacji pogodowej i polowej oraz możliwości posiadanego opryskiwacza. Przydatna do tego celu może być prosta w użyciu i praktyczna aplikacja internetowa Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach „Ocena Ryzyka Znoszenia”. Została ona opracowana z udziałem Instytutu w ramach europejskiego projektu TOPPS i udostępniona nieodpłatnie w polskiej wersji językowej. Użytkownik korzystający z aplikacji może zaplanować wykonanie zabiegu, dobierając odpowiednie środki techniczne w zależności od ryzyka znoszenia ocenianego na podstawie konkretnych warunków pogodowych i polowych. W tym celu należy wprowadzić podstawowe dane dotyczące prędkości i kierunku wiatru, temperatury i wilgotności powietrza oraz rodzaju uprawy i otoczenia pola, a aplikacja oblicza ryzyko znoszenia i formułuje zalecenia.
Strefy buforowe
Przed rozpoczęciem każdego opryskiwania należy ocenić zagrożenie znoszeniem z opryskiwanych sadów. Przede wszystkim trzeba rozpoznać i zlokalizować obiekty, które wymagają ochrony przed pestycydami. Są to pasieki, cieki i zbiorniki wodne, tereny nieużytkowane rolniczo, niebędące celem zabiegu oraz drogi publiczne (bez dróg gminnych i powiatowych). Ważną metodą ochrony obiektów niebędących celem opryskiwania jest zachowywanie stref buforowych, czyli obszarów, na których nie wykonuje się opryskiwania. Ich szerokość jest wskazana w etykiecie-instrukcji środka ochrony lub w rozporządzeniu MRiRW. Jeżeli takiej informacji nie ma w etykiecie, to ogólna zasada prawa mówi, że środki te można stosować w odległości co najmniej 20 m od pasiek oraz 3 m od krawędzi jezdni dróg publicznych (z wyłączeniem gminnych i powiatowych). Minimalna odległość, jaką należy zachować od zbiorników i cieków wodnych oraz terenów niebędących celem zabiegu, wynosi 3 m dla opryskiwaczy sadowniczych oraz 1 m dla polowych. Środki ochrony roślin, zarejestrowane przed 14 czerwca 2011 r., mogą być stosowane w odległości co najmniej 20 m od zbiorników i cieków wodnych.
Co to jest TOZ?
Szerokość strefy buforowej wskazana w etykiecie-instrukcji środka ochrony roślin może być zmniejszona w wyniku zastosowania Technik Ograniczających Znoszenie (TOZ). Należą do nich:
- parametry fabryczne opryskiwacza (rodzaj wentylatora, konfiguracja wylotów powietrza, konfiguracja i możliwość regulacji pozycji rozpylaczy, tunele osłaniające, układy odzyskiwania/recyrkulacji cieczy),
- parametry robocze opryskiwacza (typ, wielkość – wydatek, ciśnienie, konfiguracja rozpylaczy oraz wydajność i kierunek strumienia powietrza, prędkość robocza).
Do najważniejszych rozwiązań technicznych zalicza się:
- rozpylacze grubokropliste (konstrukcja i ciśnienie robocze),
- precyzyjne systemy emisji powietrza (wentylatory, deflektory, kierownice powietrza, konfiguracja wylotów powietrza),
- opryskiwacze recyrkulacyjne (tunelowe, kolektorowe, reflektorowe).
- parametry pracy opryskiwacza (wydatek i kierunek strumienia powietrza, prędkość robocza).
Maciej Kania
źródło: na podstawie artykułu dr inż. Artur Godynia (Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach) z numeru 4/2018 r. Sad Nowoczesny
